Po co nam tylu Bogów – Jarowit, a gniew

Jest piątek, godzina 08:00, co oznacza porę na garść powstających w Jantarze, na Pomorskiej Ziemi Świętej, wskazówek co do żywej czci Bogów. Dzisiaj o czci Jarowita i zagospodarowaniu uczucia gniewu.

Jarowit to Jeden z tych kilku Bogów, o których mamy nieco więcej wiadomości „z epoki”, a co więcej, widzimy Go właśnie w okolicznościach (zapowiedzi) Jego gniewu. Objawia się mianowicie jednemu z wołogoskich wieśniaków, zapowiadając cofnięcie swoich łask, przejawiających się w urodzaju i plenności, wobec tych, którzy odwrócą się od Jego czci. Otwarta odmowa kultu zda się być jedną z najcięższych przewin, jakiej człowiek może się dopuścić wobec Bóstwa. Również użyta przez Boga groźba jest tak naprawdę śmiertelna; tylko tak można postrzegać zanik „urodzajów niw i drzew, płodności stad i wszystkiego tego, co służy na pożytek człowieka.” Jednak, według przekazu, Jarowit wybiera objawienie się wobec jednego z wyznawców, by ostrzec ludzi przed swym gniewem.

I to jest właśnie przykład, który daje nam Jarowit. Jeżeli spotykamy się z rzeczywistą niesprawiedliwością i pogwałceniem ładu, gniew został wzbudzony słusznie - to należy znaleźć dlań stosowną odpowiedź. „Stosowną” oznacza zarówno siłę właściwą do przyczyny, jak i nie-działanie w zaślepieniu. Gniew należy do przyrodzonych nam uczuć, postrzegany jest nieraz jako jednoznacznie zły, jadowity i niszczący. Częstokroć stykamy się z radami, które sprowadzają się w istocie do wyparcia go. Rozwiązanie takie zda się jednak być co najmniej równie szkodliwe, jak pielęgnowanie i hodowanie narastającej żółci. W końcu uczucia to, przynajmniej u zdrowych ludzi, nie przypadkowe wahnięcia, lecz własna dusza, mówiąca jak ocenia zastane okoliczności.

Kamień z domniemanym wyobrażeniem Jarowita, zdjęcie z Wikipedii

Więc co wreszcie robić? Można pomodlić się do Zielonego Boga, by dopomógł osądzić, czy wzbierająca złość jest słuszna i wymaga działania i jeżeli okaże się, że tak – by nie zbrakło pewności i siły by je podjąć. Nie ma usprawiedliwienia dla bezmyślnego poddawania się każdemu drgnieniu serca, a już tym bardziej dla karmienia w nim gniewnych duchów, który szukałyby jedynie zaczepki. Jednak nie wolno również pozostawiać biernym, kiedy rzeczywiście spotykamy się z niezasłużoną krzywdą, ze złem i wszystkim tym, co niszczy pochodzący od Bogów ład. I tu także Bóg ze złotą tarczą jest władny nas wesprzeć: jest nie tylko Bogiem silnym, ale też wprost Bogiem wojny, prowadzącym swój lud do walki z przeciwnościami. 

Dziękujemy za przeczytanie wpisu. Zachęcamy do śledzenia naszej strony, reagowania na posty, komentowania i co najważniejsze - oddawania czci Bogom!

Słowianie z Jantaru we współczesnym świecie - prosta religia między zrozumieniem, a przeintelektualizowaniem

Jest poniedziałek, godzina 19:00, co oznacza czas na Waszą cotygodniową porcję przemyśleń z zagłębia wiary w duchy, z Chramu Jantar na Świętej Ziemi Pomorskiej. Tym razem zastanowimy się nad tym, dlaczego czasem jednak warto się za bardzo nie zastanawiać, tylko robić swoje. Czasami.

Lubimy wiedzieć co się dzieje wokół nas. Cecha ta, znacznie ułatwiająca przetrwanie na praktycznie każdym stopniu ewolucji, wykracza poza proste postrzeganie swego otoczenia. U naszego gatunku przejawia się też w potrzebie zrozumienia. Zazwyczaj dużo łatwiej jest nam wykonywać pracę, której przebieg *rozumiemy*, niż gdy tylko staramy się odtworzyć niejasne instrukcje. Chętniej też zabieramy się za to, co ma jasny cel, a nie sprawia wrażenie dość dowolnie narzuconego obowiązku; “Podejdź do okna, to zobaczysz coś fajnego” brzmi bardziej motywująco niż samo “Podejdź do okna”. Ten rodzaj potrzeb zrodził w naszym gatunku pociąg do wiedzy i skłonność do konstruowania modeli teoretycznych różnych zjawisk i procesów. Duchowość nie stanowi tutaj wyjątku. Już starożytni Grecy wypróbowali każde niemal możliwe stanowisko wobec Bogów. U zarania tej dyscypliny, zanim myśl neoplatońska stała się głównym zapleczem intelektualnym tradycyjnej religii helleńskiej, filozofowie ściągali na siebie m.in. oskarżenia o ateizm. Religia wedyjska dawnych Indii obrosła zaś objętością tekstów filozoficznych, z którą nie może równać się chyba żaden inny kult. My dzisiaj też lubimy rozumieć swoją religię - a przynajmniej mieć na jej temat jakąś teorię. Zda się jednak warto przy tym wszystkim zachować trzeźwy osąd, przypominający, że to właśnie ludzkie teorie. Mogą być poręczne i skutecznie podpowiadać pewne podejścia, albo chronić (choć częściowo) przed błędami. Wiara w duchy nie pozwoli obojętnie wejść sobie do lasu, lecz nakaże pozdrowić jego gospodarzy, a uznanie dmiejącego nad Morzem Wiatru za przejaw Bóstwa - otworzy drogę do pewnych doświadczeń. Jednak wciąż wszystko to pozostaje jedynie naszymi próbami uchwycenia Prawdy. Dobrze jeśli nam się do czegoś przydają, można takie konstrukcje myślowe rozwijać i poprawiać, ale nie ma co się do nich przywiązywać, czy tym bardziej pozwalać im na rozrastanie się, aż zaczną żyć same dla siebie, własnym życiem. Uznanie wszechobecności duchów to jedno. Niezakorzenione w doświadczeniu spekulowanie o ich podzielności i naturze to już inna sprawa.

Kadr z czołówki "Miliarda w rozumie" - znalezione w Google

Na czym więc się skupić? Na prostej, szczerze i uczciwie praktykowanej religii. Zwróćcie proszę uwagę: nie piszę “wyznawanej”, tylko “praktykowanej”. To pierwsze brzmi nieostro, jakby wystarczyło zadeklarować: “Tak, wierzę.” i na tym poprzestać. Praktyka natomiast - taka prawdziwa, nie bezrefleksyjne odtwarzanie aktów liturgicznych - jest właśnie kultem i samodoskonaleniem, w których duchowość znajduje swój wyraz. Nie może obyć się bez “wiary”, ale dodatkowo przekuwa ją w coś rzeczywistego. To miło, że w głowie i sercu mam “Żywia to Bogini, która cieszy się życiem”. Jeśli jednak chcę się cieszyć wraz z Nią, to nie mogę poprzestać na kiszeniu tego twierdzenia w głowie - czy co gorsza w tejże głowie zacząć dywagować czy tak samo należą do Niej radość z uśmiechu ukochanej, zasłużonego odpoczynku po przepracowanym dniu czy z rozwiązania trudnej łamigłówki. Jeśli chcę się cieszyć wraz z Nią, to muszę Boginię do swojego życia zaprosić - modlitwą, darem, czcią.

Słowianie z Jantaru we współczesnym świecie - jak się modlić

Jest poniedziałek, godzina 19:00, co oznacza czas na Waszą cotygodniową porcję przemyśleń z zagłębia wiary w duchy, z Jantaru na Świętym Pomorzu. Dzisiaj ciąg dalszy jednego z poprzednich wątków: założymy, że do czynności modlitwy zostaliście już zachęceni, więc teraz porozmawiamy jak można się za to zabrać.

Zacznijmy od przypomnienia jednego z celów, dla których można podejmować się modlitwy: by lepiej poznać i zrozumieć jakąś część rzeczywistości. Oczywiście, istniejąca rzeczywistość to raczej złożenie wielu boskich sił, więc dokonanie arbitralnego wyboru jednej z nich byłoby właśnie arbitralne, dowolne. A jednak - są wśród nas tacy, na co dzień czują większą więź z tym czy innym Bóstwem, a wszyscy - natykamy się sporadycznie na wyraźniejsze przejawy obecności kolejnych Bogiń czy Bogów.

Jeżeli tak rozumieć modlitwę, to najprostszą jej postacią będzie zwyczajne skupienie się na pewnym doświadczeniu. Stanąć gdzieś pośród Przyrody - na brzegu Morza, na zielonej łące czy też po prostu, pod wysokim Niebem - zachwycić się tym, co tam zastaniemy i w tym uczuciu pozostać. Może nawet przyjdą do nas jakieś słowa czy gesty, ale nie musi tak być. Tu zresztą dochodzimy do znaczenia Przyrody jako hierofanii, zdolnej przejawiać w sobie świętość i boskość.

Święty Kamień z Tolkmicka - zdjęcie z Wikipedii

Skoro tak nieskomplikowane podejście miałoby wystarczać, to po co ten cały kult, rytuały i ustalone modlitwy? Wydaje się, że przede wszystkim dla nas, dla ludzi. Większości z nas łatwiej jest się skupić, jeżeli mają pod ręką konkretne słowa i gesty, za którymi mogą podążać, zwłaszcza jeśli owe słowa i gesty otoczone są nimberm czcigodnej tradycji. Trudno im też odmówić poręczności: w hymnie dużo wygodniej jest zawrzeć bogactwo wiązanej z Bóstwem symboliki, niż “tylko” szukając w Jego czy Jej przejawach przyrodniczych. Pieśń pochwalna bez trudu zmieści w sobie nawiązania do Peruna-Gromowładcy, Peruna-Ojca, Peruna-Obrońcy Ładu, do Peruna-Wojownika. do Peruna-Dawcy Deszczu i wielu, wielu innych Jego aspektów. Podziwianie burzy może być podnoszące na duchu, ale zda się, że dobrowolnie odcinamy się w ten sposób od części dostępnego doświadczenia. Z drugiej strony: jedno drugiego nie wyklucza i taki hymn (czy dowolna inna praktyka religijna) przedsiębrany w styczności z Przyrodą, pozwala łatwiej - poręczniej dla ludzkiego ducha - to pełniejsze doświadczenie wydobyć.

Pozostaje kwestia składania darów: żertw i obiat. Nie spodziewamy się, żeby te miały być niezbędne samym Bogom, by mieli być od nich jakkolwiek zależni (jak zresztą i od całego w ogóle kultu). Już starożytni Grecy (konkretnie: teurdzy) twierdzili wprost, że tym, kto tego potrzebuje najbardziej jest sam człowiek, uniesiony świętością aktu ofiarniczego. Gdyby się z nimi zgodzić, czy miałaby to być przesłanka za wyłączeniem składania darów ze swej pobożności? W żadnym razie, ani też oni sami tak nie twierdzili. Jest to bowiem kolejny element, mogący posłużyć naszej drodze do Bogów, i który może nas do Nich przybliżyć. Już nawet sam wybór i przygotowanie darów kierują nas w Ich stroną. Może nawet poświęcimy temu jeden z kolejnych wpisów.

Po co nam tylu Bogów - Weles i oczyszczenie

Jest piątek, godzina 19:00, co oznacza porę na garść powstających w Jantarze, na Pomorskiej Ziemi Świętej, wskazówek co do żywej czci Bogów. Dzisiaj o Rogatym Dziaduniu Welesie, w okolicznościach kiedy potrzebujemy oczyszczenia.

Cześć Rogatego Dziadunia należy do żelaznej podstawy uprawianego w Jantarze kultu: obchodzimy Jego osobne święto, zapraszamy Go na wszystkie święta słoneczne i prosimy każdorazowo o bycie Gospodarzem Dziadów jesiennych. W porze ciemnej odbywamy też pod Jego opieką nocne czuwania w pewnym leśnym ustroniu.

Dzisiaj o szukaniu Jego pomocy przy oczyszczeniu. Jest to bardzo szerokie zagadnienie, obejmujące różnorodne okoliczności: od przywrócenia dobra i ładu po styczności z kimś “plugawym”, przez uwolnienie od złośliwego ducha czy złorzeczenia, aż po usunięcie ze swojego życia zbędnych w istocie obciążeń i zawad. Można tu oczywiście przypisać dużo więcej: wszystko to bowiem w istocie duch, który wkracza w nasze życie. Albo pod którego władzę się dostajemy - mniej lub bardziej (nie)świadomie. Można też tak spojrzeć na to, co nazwalibyśmy po prostu “leczeniem”: jako na wydostawanie się z objęć ducha choroby, co zda się szczególnie wpisywać w tradycję kłopotów, z którymi nasi Przodkowie zwracali się od dawna do Welesa - wspomnienie o Nim jako Wielkim Uzdrowicielu* silnie przetrwało w “pamięci ludu”.

Weles jako Gospodarz podziemnej krainy, Pasterz Przodków, przewodzi wielu różnym istotom, z których (co najmniej) część my - mieszkańcy środkowego świata - uznalibyśmy za groźną, może nawet straszną. Zwrócenie się właśnie do Wodza podziemnych duchów z modlitwą i ofiarą w intencji oczyszczenia zda się więcej niż dobrym pomysłem.

Mariusz Szmerdt, "Weles" - znalezione przez Google

Pamiętać przy tym trzeba o jednym: przeszłość przechowała świadectwa przysiąg składanych na tego Boga. Składanych pod groźbą straszliwej, śmiertelnej, kary za ich złamanie. Nie pozostawia to wątpliwości, że Dziadunio jest Bogiem bardzo prawym, wymagającym dochowania swoich zobowiązań. Stąd jeśli sprawa, z którą chcemy się doń zwrócić, wikła jakoś to, co przyobiecaliśmy (choćby sami sobie) - upewnijmy się, że zrobiliśmy wszystko co w naszej mocy, żeby to wypełnić. Z jednej strony można się łudzić, że wobec Przodków miał być tak surowy, bo przysięgano konkretnie na Niego, ale z drugiej - po co ryzykować drażnienie Bożeńka?

Dla domknięcia tematu oczyszczenia wypada przypomnieć o jeszcze jednej sprawie: o czystości obrzędowej. Ta jest szczególnie ważna w tradycyjnych religiach, w oparciu o które kształtuje się też kult Jantaru. Zapewniające ją oczyszczenie - podobnie jak mnóstwo innych rzeczy - można uskutecznić na wiele sposobów i włączając w to wiele Bóstw czy duchów. Jednak to właśnie skupiający w swoim ręku władzę nad wieloma, bardzo różnymi, duchami Dziadunio zda się być lepiej niż “dobrym” Wspomożycielem w jej osiągnięciu.

* samo określenie moje, współczesne

Słowianie z Jantaru we współczesnym świecie - pomódl się

Jest poniedziałek, godzina 19:00, co oznacza czas na Waszą cotygodniową porcję przemyśleń z zagłębia animizmu, z Jantaru na Świętym Pomorzu. Dzisiaj hasło proste i jasne, a przez to dla niektórych trudne: “pomódl się”. W nowoczesnym świecie dużą nośność zyskały hasła inne, nawołujące do samodzielności, brania losu we własne ręce czy do bycia jego kowalem. Nie wnikając w ich słuszność (lub jej brak) poprzestańmy na obserwacji, że ich podstawowym tworzywem jest wiara we własne siły i wielką sprawczość człowieka. I jest to dobre: działanie skuteczne wymaga wiary w jego powodzenie i celowość, a samo z siebie, zrobi się niewiele dobrego. Jednocześnie jednak takie treści przygotowują grunt dla braku pokory, którego skutki są zazwyczaj opłakane.

Tymczasem dobry animista wie, że nigdy nie jest sam/a i nie działa w pustce. W świecie wypełnionym duchami “sprawstwo człowieka” to ledwie jeden z wielu, wielu czynników, które spotykając się współtworzą wynikową rzeczywistość. Chociaż “świat wypełniony duchami” to niezbyt szczęśliwe określenie. Brzmi jakby owe duchy były jakimś rozszerzeniem “świata w wersji podstawowej” albo wypełniaczem, łatającym luki poznawcze. W istocie chodzi o coś dokładnie odwrotnego: świat jest duchami wypełniony, bo jest przez nie ożywiany - napędzany, animowany. Człowiek nie chodziłby i nie mówił bez swojej duszy, kamień bez swojego ducha nie mógłby stać, ptak bez swego śpiewać. Dusza wypełnia rzeczywistość od środka, będąc źródłem jej istnienia. Mniej jak wodą gąbkę, a bardziej jak pestka jabłko. Albo śliwkę.

Rodzimowiercy z Jantaru podczas obchodów Sobótki 2023, fot. Krzysztof Szweda

W tym miejscu dochodzimy do przedłożonego dziś hasła - pomódl się. Nie skupiajmy się jednak na znaczeniu słownikowym, związanym z usilnym dopraszaniem się spełnienia swojego życzenia, ale na potocznym, związanym po prostu z rozmową z Bóstwem. Intencja błagalna może tu być zawarta, ale nie musi. Trzeba bowiem stwierdzić, że część owych duchów, o których tyle mówimy, a związanych z samym Niebem, Miesiącem czy Morzem - jest tak stara i silna, że bardziej wypadałoby mówić nie o “pospolitych duchach”, ale o “Bogach” - tak tę sprawę rozumiemy. Jakby jednak nie było: skoro od Nich pochodzi duża część tego co dobre, to wypadałoby uznać Ich sprawstwo i właśnie do Nich się zwracać.  Kiedy i w jakich sprawach? Szczegółowo piszemy o tym w innej serii, “Po co nam tylu Bogów”, toteż tu możemy podejść z nieco innej strony. Przede wszystkim do Bogów (i innych duchów!) nie trzeba modlić się “o coś”, ale dla samego lepszego zrozumienia pewnego aspektu rzeczywistości. Zachwyciła Cię potęga wzburzonego Morza? Oddaj Mu cześć, pokłoń się Jego Gospodarzowi. Cieszą Cię promienie Słońca po długiej i smutnej szarudze? Podziękuj Ogniowi Niebieskiemu za Jego światło. Urzeka Cię szum drzew w lesie? Wsłuchaj się i pomódl o lepsze zrozumienie, czego możesz się odeń nauczyć. Nie zawsze będziesz potrafiła przypasować imiona Bogów - czy toz Gieysztora, czy z naszych opracowań. czy skądinąd. To nie szkodzi, bo nawet żyjący w ciągłości swej duchowej tradycji starożytni nie rościli sobie pewności w sprawach boskich. Kiedy masz do czynienia z jakąś Siłą to nawet nie zawsze musi Cię bardzo zajmować, czy jest to “prawdziwe Bóstwo” (cokolwiek miałoby to znaczyć), czy “po prostu duch” (jak wyżej). Ważne czy czujesz, że styczność taka podnosi jakoś Ciebie, Twoją duszę, do czegoś lepszego niż jesteś teraz.

Rozpędziłem się, a założona objętość tekstu się kończy. Skoro dzisiaj pozachęcaliśmy się do modlitwy, to w kolejnych wpisach podejdziemy do sprawy z innej strony - “jak” to robić.

Prywatne praktyki duchowe

Dotarły do nas słuchy, że wielu z Was chciałoby praktykować duchowość na co dzień a nie tylko od święta, ale nie bardzo wiecie, jak się za to zabrać. Rozpuściliśmy więc wici wśród naszych chramian i sympatyków, aby podzielili się z nami swoimi prywatnymi praktykami duchowymi. W tym wpisie przybliżymy Wam różne sposoby prowadzenia kultu prywatnego, takie jak modlitwy, medytacje przy domowym ołtarzyku, rytuały związane z ogniem, zachowania na łonie Przyrody i wiele innych. Oprócz tego jak zwykle polecamy Waszej uwadze [ ten wpis ]. 

Rytuały codzienne

Wielu naszych chramian zaczyna dzień od powitania Słonejka, a kończy przez powitanie Księżyca. Do tego dochodzą codzienne modlitwy, medytacje i składanie ofiar na domowym ołtarzyku. 

Michał pisze: "Na wieczór składam małą ofiarę przez Ogień za pomocą pęsety, dziękując za dzień lub składając intencję. Praktykuję wieczorną medytację jako formę modlitwy do Bogów. Palę też w moździerzu zioła, aby dym ułatwiał mi medytację i oczyszczam dom z negatywnej energii". Klaudia również wykorzystuje medytację jako modlitwę: "Z najbardziej regularnych rzeczy to medytuję przy akompaniamencie ziołowych kadzideł. To taki odpowiednik codziennej modlitwy".

Paulina napisała: "Codziennie rano witam się ze Słońcem, modlę się do Doli i Słoneczka o dobry dzień. Wieczorem modlę się do wszystkich znanych mi Bogów, jeżeli proszę o coś konkretnego lub dziękuję - w zależności jaki Bóg opiekuje się daną sprawą, to składam Mu ofiarę w formie jakiegoś napoju/jedzenia".

Z kolei Natalia prawie codziennie rozwija swoją duchowość na łonie Przyrody: "Jak rano chodzę na spacery do naszego lasu, to mam takie swoje jedno miejsce gdzie zrobiłam wieżę z kamieni i tam składam ofiary duchom miejsca lub Bogom - przynoszę coś co lubię, np. mleczny napój Miller Milch, jakieś słodkie pieczywo, płatki owsiane, mleko w proszku. Ofiarę leję/sypię na wieżę z kamieni."

A jeszcze inni nasi chramianie, Agnieszka i Piotr, podtrzymują na domowym ołtarzyku ogień przez 12 godzin dziennie.

Ten piękny ołtarzyk należy do naszej chramianki Pauliny :)

Rytuały sytuacyjne i celowe

A cóż to takiego? Otóż są to wszelkie "czynności" duchowe wykonywane od czasu do czasu, gdy sprzyja ku temu sytuacja (np. podczas pełni, nowiu, burzy, wizyty w miejscu mocy) lub gdy mamy określony cel - chcemy podziękować Bogom za coś lub poprosić o pomoc w trudnych sprawach.

Niektórzy z naszych chramian składają Chorsowi ofiary podczas pełni, inni zaś w trakcie nowiu. A pewna nasza parafianka obchodzi obydwie te fazy księżyca: "w Pełnię zrzucam, co niepotrzebne, w Nów skupiam się na tym, co chciałabym żeby kwitło".

A taki piękny Księżyc ustrzelił nasz chramianin Samuel :)

Sytuacją może też być... cała pora ciemna! Agnieszka pisze: "W porze ciemnej podczas morsowania zawsze zdaję relację z całego tygodnia Morskiemu Bogu, dziękuję za wszystkie dobre rzeczy, jakie mnie spotkały i proszę o zdrowie i pomyślność dla bliskich. Kiedyś głównie prosiłam o różne rzeczy dla siebie, ale wówczas Morze dużo częściej było wzburzone i wręcz wypluwało mnie na brzeg - wyglądało to na reakcję 'A paszła won z tymi swoimi głupimi intencjami!' - więc teraz głównie dziękuję. Na pierwszym i ostatnim morsowaniu składam też ofiarę do Morza z prośbą i z podziękowaniem za pomyślny sezon". 

Leila również jest entuzjastką pory ciemnej: "Zauważyłam, że najbardziej praktykuję późnym latem, jesienią i zimą, a od przedwiośnia do lata jest mi trudniej. W tym cyklu chcę szukać równowagi i docenić również jasną porę."

Dla wielu osób ważnym elementem rytuałów celowych jest zapalenie świecy. Klaudia pisze: "Jeśli chodzi o ofiary "celowe" to najczęściej tworzę od podstaw (z wosku i barwników) świecę z dodatkiem ziół, kwiatów i olejków eterycznych. Czasem może z jakichś drobnych minerałów. Następnie jest stopniowo spalana, a ja przy niej czuwam (medytuję)". 

Anna również medytuje przy świecy: "Przed sytuacjami wymagającymi mojego zaangażowania wyciszam się i odpalam świecę. Witam Gościa W Czerwonym Płaszczu, dziękuję za przybycie. Skupiam się na płomyku - na tym jaki jest, czy stabilny, czy łatwo mi było zaprosić, jak zaproszenie zostało przyjęte. To mi daje również wgląd w siebie. Jeśli ogień gaśnie albo przychodzi z trudnością, porozumiewam się ze sobą - czy bardzo mi zależy na sprawie, i będę krzesać aż padnę czy to jest ok, że może nie wyjść. Gasząc dziękuję za obecność żywiołu lub sygnalizuję otaczającym mnie ludziom "ta świeca ma się wypalić do ostatniego milimetra knota". 

Monika traktuje zapalenie świecy jako formę zaproszenia: "Są wieczory kiedy zapalę świeczkę, ale raczej na zasadzie zaproszenia Bogów do siebie, żeby ze mną podziergali, pobyli kiedy spędzam czas z rodziną czy przyjaciółmi". 

A jeszcze inni nasi chramianie palili gromnicę podczas ulewnego deszczu w intencji "proszę nie zalać znowu naszego sufitu w kuchni!" - ale nareszcie się wyprowadzili i teraz pewnie kto inny pali gromnicę pod tym samym sufitem...

Całkiem niedawno opublikowaliśmy [ tekst ] o powinności dziękowania Bogom za wysłuchiwanie i spełnianie naszych (nie oszukujmy się - przeważnie przyziemnych) próśb. Nie wspomnieliśmy jednak o tym, jak praktykowanie wdzięczności wpływa na człowieka. Otóż istnieje wiele prac naukowych opisujących dobroczynny wpływ wyrażania wdzięczności na gospodarkę hormonalną u człowieka! Praktykowanie wdzięczności reguluje produkcję kortyzolu (tj. hormonu stresu) jednocześnie obniżając poczucie stresu i lęku. Regularne wyrażanie wdzięczności pobudza też produkcję tzw. hormonów szczęścia - dopaminy i serotoniny. Tak więc zamiast dreptać w miejsca mocy tylko "po prośbie", skupcie się w swoich praktykach celowych również na wyrażaniu wdzięczności.

Nasza chramianka Dominika woli właśnie wyrażać wdzięczność: "Nie używam „formułek” do modlitw, raczej po prostu mówię swoimi słowami co mam do powiedzenia, raczej staram się modlić z wdzięcznością niż z prośbami. Wydaje mi się że większość problemów jest ludzkich i ludzie muszą sobie z nimi poradzić. Bogom zwykle dziękuję za udany dzień, jakieś miłe rzeczy w ciągu dnia, za moją małą rodzinkę i takie „codzienne” sprawy. Jak już się zdarzy że chcę o coś poprosić, to zapalam gromnicę i chwilkę się skupiam na intencji tego co bym chciała, np. za zdrowie mamy". Klaudia pisze: "miejsca mocy odwiedzam raczej w wariancie dziękczynnym", Natalia również zeznaje: "zazwyczaj o nic nie proszę, dla mnie to forma podziękowania".

Praktyki duchowe na łonie Przyrody

Prócz prawienia, "że animizm", zajmujemy się wieloma innymi, pożytecznymi rzeczami - np. duchami Przyrody, na teren której wkraczamy. Ale najpierw uwaga techniczna: są ludzie o dobrych serduszkach, chętni widzieć Przyrodę jako całkowicie łagodną i pozbawioną przemocy, a Słowian jako miłujące naturę "elfy Europy". Serio, zdarzają się czasem. W sensie ludzie o tak wyidealizowanym spojrzeniu, nie elfy (te po prostu są - w Skandynawii). Nie chcemy Was tu zanudzać truizmami o zwierzętach drapieżnych do których człowiek także się zalicza, czy przywoływaniem relacji etnologów o prowadzonej przez Słowian gospodarce rabunkowej. Także spełniwszy sprostowanie "debambinizacyjne" zapraszamy do relacji jak można uczcić gospodarzy odwiedzanych przez nas miejsc.

Wielu naszych chramian składa ofiary duchom przy wejściu do lasu, składa też ofiary świętym kamieniom i drzewom, a przed noclegiem w lesie - układa się z Leszym w formie podarków z jedzenia. Klaudia pisze: "Co do składania ofiar w miejscach zielonych, takich jak lasy to przeważnie mam ze sobą orzechy albo nasiona. Ale nie zawsze składam przed wejściem do lasu, często po prostu w trakcie spaceru."

W drodze do lasu...

Michał dodatkowo sprząta odwiedzane miejsca: "jak idę do lasu, to zawsze zabieram śmieci idiotów którzy je zostawiają, aby duchy lasów i Bogowie mieli czyściej u siebie plus w tym pustym miejscu zostawiam ziarno na ofiarę."

Monika wykorzystuje spacery na łonie Przyrody do wyrażania wdzięczności i do modlitw: "Jednak staram się dziękować Bogom na każdym kroku za to kogo i co mam i dbam o to najlepiej jak potrafię. O dzieci, o męża, o rodziców i przyjaciół. Ale też chociażby podczas podlewania kwiatów, przycinania ich, dbania o siewki, które potem zasadzę na działce. Na każdym spacerze czuję sprawczość Bogów wokół i dziękuję im za nawet najprostsze rzeczy. Modlę się chodząc po górach i lasach."

Jeżeli chodzi o praktyki związane z Przyrodą, to Dominika rozbiła bank! "Wchodząc do lasu/na szlak zawsze wypowiadam słowa sława duchom tej ziemi, ponawiam te słowa w miejscach które mnie jakoś zainspirują np. przy ładnym drzewie, głazie lub po prostu jak czuję. Zwracam uwagę na zwierzęta które spotykam i zawsze je witam słowami "sława". W lesie witam się z Leszym 🙂 i mówię mu, że piękny ma las pod opieką. Na każdym spacerze wybieram jakieś drzewo lub głaz do którego się przytulam. Często mówię do roślin że są piękne i pięknie rosną 😃 Woda jest dla mnie bardzo ważna i jeżeli są do tego warunki zawsze staram się zanurzyć chociaż dłoń, mówię coś w stylu „sława duchom tej rzeki, jeziora” itp. Czasem wychodzę na spacery specjalnie po to żeby złożyć ofiarę duchom, przeważnie biorę jakieś nasiona i rozsypuje pod drzewami ze słowami „sława duchom przyrody”. Witam się ze słońcem rano i z księżycem wieczorem. Witam się ze wszystkimi ptakami które odwiedzają mój balkon 🙂 Gadam do roślin domowych też, mówię im że ładnie rosną." 

Za to Leili należy się nagroda za najbardziej poetycki opis: "Wróciłam własnie ze spaceru po łące z Orionem. Miło było wspólnie witać dzień. Mam tam swoją Przyjaciółkę Wierzbę, którą witam serdecznie przynosząc jakiś dar dla niej i Opiekunów Drzew oraz Duchów Łąki. Dziś była to woda. Zmówiłam modlitwę i ruszyliśmy w okryte rosą trawy i zioła. [...] W lesie składam dary, poszukuję jedności i wsparcia poprzez modlitwę i wypuszczam Duszę w tan." 

Tworzenie sztuki sakralnej

Myśląc o indywidualnych praktykach duchowych, niewiele osób zakwalifikowałoby do nich tworzenie sztuki "sakralnej". A przecież jest to doskonała okazja do medytacji, rozmowy z Bogami, do zainspirowania innych ludzi i popularyzacji naszej wiary! 

Piotr pisze: "Jedyne co mogę zaproponować to popularyzacja rzeźbiarstwa wśród pogan, chodzi oczywiście o rzeźby posagów naszych Bogów najlepiej wielkogabarytowe, tak żeby trzeba było angażować kilku ludzi do wspólnej pracy. Wspólna praca przy projekcie płynącym z serca jest najlepszą formą modlitwy i zostawia po niej namacalny ślad, który może być inspiracją, refleksją dla ludzi, którzy natkną się na nasze rzeźby wotywne. Będzie to też i chyba to jest w tym najważniejsze zwrócenie tej ziemi jej prawowitym Bogom."

Arcydzieło Piotra Mordzona gdzieś w kwidzyńskich lasach.

Z kolei Agnieszka wyszywa haftem krzyżykowym obrazy formatu A4 i A3 z symbolami Bogów, a ostatnio też chętniej z niedźwiedziem Welesowym. Każdy taki obraz to tygodnie pracy, podczas której można medytować, modlić się lub nucić nasze obrzędowe pieśni.

Agnieszka zarzeka się, że umie też wyszywać coś innego niż niedźwiedzie.

Iwona jest multidyscyplinarna - napisała własną modlitwę do Chorsa i stworzyła Swarożycę z setek cekinów.

Arcydzieła Iwony :)

Dominika od czasu do czasu przed danym świętem łączy sztukę z nowoczesną technologią i tworzy tematyczne tapety na telefon. Dominiko - prosimy o więcej!

Tapeta na Święto Plonów...

... i na Święto Peruna :)

A jeszcze pewna rodzina należąca do naszych chramian robi absolutnie piękne skrzyneczki i lampy z symbolami naszej religii, żeby zebrać pieniądze na leczenie syna - Michała. Koniecznie kliknijcie na [ tę grupę ], aby wylicytować prawdziwe cacuszka 😍

Możecie wylicytować takie piękności i jednocześnie pomóc Michałowi :)

Rytuały związane z Ogniem

Jedną z największych świętości jest u nas Ogień. Nie tylko gore podczas obrzędów, ale towarzyszy nam w wielu innych sytuacjach; raczej mało kto ma w domu otwarte palenisko, wciąż jednak zwracamy się przez Swarożyca do pozostałych Bogów i do Przodków, a także dokonujemy różnych oczyszczeń. Poniżej przeczytacie o tym, jak nasi chramianie wykorzystują Ogień w swoich prywatnych praktykach duchowych.

Agnieszka i Piotr podtrzymują w domu na ołtarzyku Ogień przez 12 godzin dziennie, a podczas burzy zapalają świecę poświęconą podczas obrzędu Gromnicy. Michał pisze: "na wieczór składam małą ofiarę przez Ogień za pomocą pęsety, dziękując za dzień lub składając intencję". Zapalona świeca może też pomóc przy medytacji - Klaudia tworzy od podstaw (z wosku i barwników) świecę z dodatkiem ziół, kwiatów i olejków eterycznych, czasem może jakiś drobnych minerałów. Następnie jest stopniowo spalana, a Klaudia przy niej czuwa (medytuje). Miłosława pisze: "(...) podczas świąt zapalam świeczkę przy grafikach Bogów i proszę mych Przodków o pomyślność i opiekę." A jeszcze Leila czasem rano okadza siebie i otoczenie bursztynowym kadzidełkiem.

Mamy nadzieję, że znajdziecie w tych praktykach jakąś inspirację pasującą do Waszego stylu duchowości :)